Yapım İşleri Sözleşme ve Hakediş Uygulama Rehberi
 
YAPIM İŞLERİ SÖZLEŞME VE HAKEDİŞ UYGULAMALARI REHBERİ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GENEL OLARAK YAPIM SÖZLEŞMELERİ
 
I. SÖZLEŞME UYGULAMALARINA HAKİM OLAN İLKELER
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “İlkeler” başlıklı 4 üncü maddesine göre;
“Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.
Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.
Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.”
A. Sözleşmenin İhale Dokümanına Aykırılık Taşıyamayacağı İlkesi  
İhale dokümanında yer alan hükümler asıl ve öncelikli olup, sözleşmede aksi hükümlere yer verilemez. Verilmesi halinde ihale dokümanında yer alan hükümler uygulanır.
B. Sözleşmenin Değişmezliği İlkesi
4735 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle getirilen hüküm sonucu, 15 inci maddede sayılan haller dışında sözleşmenin uygulanması sırasında sözleşme değişikliği yapılması veya ek sözleşme düzenlenmesi imkânı ortadan kalkmış durumdadır.  
4735 sayılı Kanunun “Sözleşmede değişiklik yapılması” başlıklı 15 inci maddesinde yer alan istisna hükümleri ise şöyledir :
“Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:
a) İşin yapılma veya teslim yeri.
b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları”
C. Sözleşme Taraflarının Eşitliği İlkesi 
- Sözleşme ilişkilerinde, sözleşmenin tarafları olan idare ve yüklenicinin haklarını talepte ve yükümlülüklerini ifada karşı tarafın kendisiyle eşit seviyede olduğu bilinciyle hareket etmesi,
- Sözleşmenin tarafları dışında, sözleşmenin yorumu, ihtilafların çözümü, kanuna ve kanunun uygulanmasına ilişkin hazırlanmış ikincil mevzuata ilişkin mütalaa verilmesi görev ve yetkisini kullanan idari veya adli merciler ile diğer kişilerin bu görev ve yetkilerini kullanırken tarafların eşitliğini gözetmesi ve yorum, kanaat, görüş ve kararlarını bu çerçevede oluşturması,
II. SÖZLEŞME TÜRLERİ
A. Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşme
Bu sözleşme usulü; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden yapılan sözleşmelerdir.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme usulünde, sözleşmenin tarafları arasında herhangi bir ihtilafa meydan verilmemesi ve hukuki bir sorun çıkmaması için; uygulama projeleri, mahal listeleri ve pursantaj oranları listesinde bulunan imalat kalemlerinin birbiri ile uyumlu olması, uygulama projelerinin yeterli ayrıntıda olması, detay projelerinin eksiksiz olması ve de mahal listelerinde ve projelerde ihaleden sonra herhangi bir değişikliğe meydan verilmemesi gerekir. Nitekim KİK 2004/UK.Z-07 sayılı kararında; “ …. İhale dokümanının içeriğinde verilen pursantaj tablosu, metraj listesi ve vaziyet planının mimari projelerde gösterilen bilgilerden farklı olması, mimari projede okulun zemin kat, 1. kat ve 2. kat olarak yapılacağının, pursantaj tablosu, vaziyet planında ve metraj listesinde ise kısmi bodrum, zemin kat ve 1. kat olarak yapılacağının belirtilmesi, isteklilerin doğru teklif hazırlamalarına engel oluşturabilecek ve yanlış yönlendirebilecek niteliktedir. ,mahal listesinde bodrum kat ile ilgili hiçbir bilginin yer almadığı belirlenmiştir. ……….. ihale dokümanında yer alan ve isteklilerin tekliflerini hazırlamalarında temel nitelik taşıyan ve ihale dokümanının bir parçası olan mahal listesinin, pursantaj tablosundan ve vaziyet planından farklı olması asli bir hata ve aykırılıktır. ” şeklinde değerlendirilmiştir.
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme usulü ile ihale edilen yapım ihalelerinde; imalat kalemlerinin yaklaşık maliyet içindeki paylarını gösteren pursantaj oranları listesi hazırlanır ve ihale dokümanı olarak isteklilere verilir. Pursantaj oranları cetvelinde imalat kalemlerinin miktarı verilmez. Pursantaj oranları cetvelinde imalat kalemlerinin miktarlarının da verilmesi anahtar teslimi götürü bedel sözleşme usulüne aykırıdır. Zira yapım aşamasında imalat miktarlarındaki olası artışlar veya eksilişler hukuki sorunların doğmasına yol açar. Nitekim KİK 2004/UK.Z-07 sayılı kararında; “…… Anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen söz konusu işe ait ihale dokümanının ekinde isteklilere, inşaat imalatları, sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, brülör tesisatı, müşterek tesisat, elektrik tesisatı imalatlarına ait bütün metrajlar, metraj icmalleri yeşil defter şeklinde Bayındırlık Bakanlığının imalat poz numaraları belirtilerek verildiği belirlenmiştir. ………… idarelerin yaklaşık maliyet hesapları için metraj listeleri hazırlamaları ön görülmüş ise de, iş grubu bazında toplam bir bedel üzerinden teklif verecekleri için, idarece metraj listelerinin ihale dokümanının ekinde verilmesi mevzuata uygun değildir.” şeklinde değerlendirilmiştir.
 
Anahtar Teslimi Götürü Bedele Dahil ve Hariç İşlerin Belirlenmesi :
* Uygulama projesinde, proje hazırlama tekniğine uygun biçimde yer verilmiş, birbiriyle bütünleşik, birisi yapılmadan diğerinin yapılması imkanı olmayan iş kalemlerini bir bütün olarak götürü bedelin kapsamında mütalaa etmek gerekir. Örneğin, sıva imalatının gösterildiği durumlarda beton ve duvar işlerinin, boya imalatının gösterildiği durumlarda sıva işlerinin, kaplama imalatının gösterildiği durumlarda derz, cila gibi işlerin yapılması gerektiği kabul edilmelidir.
* İmalatın bünyesine girmeyen yardımcı nitelikli iş kalemleri de ayrıca zikredilmeseler bile ilgili oldukları imalatlar bünyesine dahil varsayılır. Kalıp, iskele, iksa, nakliye, yükleme ve boşaltma gibi işler bu cümledendir.
* Götürü bedel mantığı içerisinde, ihale dokümanındaki teknik belgelerden doğrudan veya dolaylı biçimde çıkan, ihale sürecinde isteklilerin açıklama ve zeyilname talebinde bulunmadıkları işler teklif tutarına dahil kabul edilmelidir.
Yüksek Fen Kurulu Kararı:
Özü: Uygulama projesinde yer alan ancak mahal listesinde gösterilmeyen kaplama imalatının götürü bedel kapsamında yapılması gerekir.
 (Yüksek Fen Kurulunun 22.06.2005 tarihli ve 2005/66 sayılı kararı)
Yüksek Fen Kurulu Görüşü:
Özü : -Proje, mahal listesi ve teknik şartnamelerde ya da bunlardan herhangi birisi içinde yer alan bir imalat teklif fiyata dahil kabul edilir. Bunlardan birisinde yer alan bir imalatın diğerinde yer almaması gerekçe gösterilerek ilave ödeme yapılması mümkün de­ğildir.
-"Pursantaj", işin ilerleme yüzdesine göre hak ediş düzenlenmesini öngören bir cetvel olup bu cetvelde yer almayan imalatlar için ayrıca bedel talebinde bulunulamaz.
Sözleşmeye göre, anahtar teslimi götürü bedel ile ihalesi yapılmış bir işte, projeler, mahal listesi ve teknik şartnameler ihale dokümanı arasında sayılmaktadır. Proje, mahal listesi ve teknik şartnameler işin yapılabilmesi için birbirini tamamlayan dokümanlardır. Bir imalatın bunlardan herhangi birinde yer alması yeterlidir. Yapıma ilişkin her hususa projede yer verilmesi, bazı hallerde proje tekniği açısından mümkün olmadığından, projeyi tamamlayıcı olarak mahal listesi ve teknik şartnameler hazırlanmaktadır.
Yüklenici de tüm bu belgeleri görüp inceledikten sonra teklifini vermektedir.
Dolayısıyla, proje, mahal listesi veya teknik şartnamelerde ya da bunlardan herhangi birisi içinde yer alan bir imalatın teklif fiyat içerisinde olduğu açıktır. Bunlardan birisinde yer alan bir imalatın diğerinde yer almaması gerekçe gösterilerek ilave ödeme yapılması mümkün değildir.
Diğer taraftan, "pursantaj", işin ilerleme yüzdesine göre hak ediş düzenlenmesini öngören bir cetveldir. Bir "keşif' şeklinde hazırlanan cetvellere bazı imalatların konulmadığı görülmektedir. Ancak bu durum, sözleşmesel olarak, bu imalatlar için ayrıca bir ödeme yapılması sonucunu doğurmamaktadır. Pursantaj cetvelleri yapılacak işi tarif eden dokümanlardan olmayıp, ödemeye esas iş kalemlerinin tespitinde geçerliliği bulunmamaktadır.
Sonuç olarak Yüksek Fen Kurulunca, işe ait sözleşme eki projelerde, mahal listesinde ve teknik şartnamelerde   yer alan her türlü imalatın teklif fiyatın içinde olduğu ve bunlar için ayrıca bir ödeme yapılamayacağı, bunların dışında yaptırılmak zorunda kalınan işlerin ise sözleşmenin 28. maddesi kapsamında değerlendirilerek ödenebileceği görüşüne varılmıştır." (Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının 03.12.2004 tarihli ve B.09.0.YFK.0.00.00.00/6-5/1335 sayılı görüşü)
Yüksek Fen Kurulu Kararı:
Özü : İhale dokümanı kapsamındaki proje, detay projeleri, mahal listeleri ve teknik şartnamede yer almayan, ancak işin yaklaşık maliyeti ile pursantaj cetvelinde gösterilen, işin gereği olarak yaptırılmasına da ihtiyaç bulunmayan jeomembran su yalıtımı imalatının bedeli sözleşme tutarına dahil olmayıp, bedelinin düşülmesi de gerekmemektedir.
(Yüksek Fen Kurulunun 09/01/2013 tarihli ve 2013/3 sayılı kararı)
B. Birim Fiyat Sözleşme
Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden yapılan birim fiyat sözleşme usulüdür.
Teklif birim fiyat sözleşmelerde imalat miktarlarının cinsi ve miktarı idarelerce son derece sağlıklı bir şekilde hesaplanmalıdır. Zira teklif birim fiyat sözleşme usulünde, yüklenici, birim fiyat teklif cetvelinde imalat miktarı fazla (fiiliyatta miktarı az) olan iş kalemlerine düşük fiyat, imalat miktarı az (fiiliyatta miktarı çok) olan iş kalemlerine de yüksek fiyat vererek toplamda düşük teklif vermeyi, başka bir deyişle ekonomik açıdan en avantajlı teklifi vermeyi başarır ve dengesiz bir durum oluşur.
Sonuçta, idarelerce sağlıklı metraj hazırlanmadan ihale edilen yatırım projelerinin maliyeti gereksiz artar ve kamu  kaynaklarının israf edilmesine sebep olur.
III. SÖZLEŞME EKLERİNİN BAĞLAYICILIK SIRASI VE UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Tip Sözleşmenin 8 inci maddesi:
Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması aşağıdaki gibidir
1- Yapım İşleri Genel Şartnamesi
2- İdari Şartname,
3-  Sözleşme Tasarısı,
4-Uygulama Projesi,
5- Mahal Listesi,
6- Özel Teknik Şartname,
7- Genel Teknik Şartname,
8- Açıklamalar (varsa),
9- Diğer Ekler.
Teklif  birim fiyatlı sözleşmelerde ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması aşağıdaki gibidir
1- Yapım İşleri Genel Şartnamesi
2- İdari Şartname,
3-  Sözleşme Tasarısı,
4-Birim Fiyat Tarifleri,
5- Mahal Listesi,
6- Özel Teknik Şartname,
7- Genel Teknik Şartname,
8- Ön / Kesin Projeler,
9- Açıklamalar (varsa),
10- Diğer Ekler.
 
PROJELERİN VE İŞ YERİNİN TESLİMİ, YÜKLENİCİNİN TEKNİK PERSONEL BULUNDURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
 
I- PROJELER
A. Projelerin Yükleniciye Verilmesi
1. Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşlerde Projelerin Teslimi
Projelerin yükleniciye teslimi
“Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde, yapılacak işlerin uygulama projeleri, şartnameler ve diğer teknik belgelerle birlikte, sözleşmenin imzalanması sırasında yükleniciye verilir.” (YİGŞ md. 11)
2. Teklif Birim Fiyatlı İşlerde Projelerin Teslimi
- Birim fiyat esaslı sözleşmelerde, işlerin ön veya kesin projeleri, şartnameler ve diğer belgelerle birlikte, sözleşmenin imzalanması sırasında yükleniciye verilir.
- Ön ve/veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılan işlerde, uygulama projesinin idare tarafından hazırlanması veya hazırlatılması esas olup, bunlar, iş programına göre gerekli oldukları zamanlarda, ikişer takım olarak bir yazı ekinde yükleniciye teslim edilir. (YİGŞ md. 11)
B. Teklif Birim Fiyatlı İşlerde Uygulama Projelerinin Yükleniciye Yaptırılması
- Uygulama projelerinin işin devamı sırasında yükleniciye yaptırılacağı hususu mutlaka ihale dokümanında hüküm altına alınmalıdır.
- Uygulama projelerinin yükleniciye yaptırıldığı durumlarda, projeyle ilgili tüm sorumluluk yükleniciye ait olmakla birlikte idare de onay yetkisini kullanır.
C. Projelerin Tesliminde Gecikme Olması
“İş için gerekli olan projelerle diğer teknik belgelerin yükleniciye tesliminde gecikme olması veya uygulanmak üzere yükleniciye verilen proje ve teknik belgelerde, yeni proje veya belge hazırlanmasını gerektirecek ve dolayısıyla zamana ihtiyaç gösterecek şekilde değişiklik yapılması hallerinde yüklenici hiçbir itiraz öne süremeyecektir. Ancak bu gecikme, işin bir kısmının veya hepsinin zamanında bitirilmesini geciktirirse sözleşmedeki iş süresi, işin bir kısmı veya tamamı için gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır.” (YİGŞ md. 13)
 
 
D. Projelerin Yapıya ve Fen ve Sanat Kurallarına Uygun Olmaması
- Projeler yüklenici tarafından yapılmış ise, hesapların eksiklik ve yanlışlıklarından ve bunların bütün sonuçlarından doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Projelerin idare tarafından görülmüş ve onaylanmış olması yükleniciyi bu sorumluluktan kurtarmaz.
- Ancak, projeler idare tarafından hazırlanarak yükleniciye teslim edilmiş ise, yüklenici kendisine verilen projeleri ve/veya şartnameleri iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygunluk açısından incelemek ve bu konularda tespit ettiği hata ve eksiklikleri, bu husustaki karşı görüşlerini teslim ediliş tarihinden başlayarak on beş gün içinde (özelliği bakımından incelenmesi uzun sürebilecek işlerde, yüklenicinin isteği halinde bu süre idarece artırılabilir) hem yapı denetim görevlisine, hem de idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz.
- Yüklenicinin iddia ve itirazlarına rağmen, idare işi kendi istediği gibi yaptırdığı takdirde yüklenici, bu uygulamanın sonunda doğabilecek sorumluluktan kurtulur.
- Kendisine verilen proje ve diğer teknik belgelerdeki kusur ve noksanlıkları, sözleşmenin uzman tarafı olarak incelemek ve tespit etmek durumunda olan yüklenici, bu hususlardaki ihbar yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, uygulama sonucu ortaya çıkacak zararlardan kusuru ölçüsünde sorumlu tutulur.
 
II- YER TESLİMİ VE İŞE BAŞLAMA
A. İşyerinin Teslimi ve İşe Başlama
“Madde 9 - İşe başlama ve bitirme tarihi (Tip Sözleşme)
9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren ................... (rakam ve yazıyla) ...................  gün içinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.
9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren .... gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından, bu nedenlerle ayrıca süre uzatımı verilmez.
9.3. ………………….................................................................................
9.4. Bu işyerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler ............................ tarihleri arasındaki ….(rakam ve yazıyla) …… gündür. Ancak, işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve İdare Yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işi tamamlaması için bu dönemde çalışmasını isteyebilir. Zorunlu nedenlerle ertesi yıla sari hale gelen işlerde, çalışmaya uygun olmayan devre, ödenek durumuna ve imalatın cinsine göre dikkate alınır."
İşyerinin yükleniciye teslimi (YİGŞ)
“Madde 6 - (1) Sözleşmenin imzalanmasından sonra, sözleşmede yazılı süre içinde işe başlanabilmesi için işyeri, ihaleye esas proje ve mahal listesine göre; eksen kazıkları, someler, röperler ve benzerleri, proje sahası, güzergah, zemin veya buna benzer yerler üzerinde kontrol edilerek, İdare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin de bulunduğu komisyon tarafından yükleniciye teslim edilir. Bu hususta iki taraf arasında bir tutanak düzenlenir.
(2) Yer teslim tutanağının imzalanmasıyla yükleniciye yer teslimi yapılmış olur. Ancak; yer teslim tutanağında, yer tesliminin tutanağın onaylanması halinde gerçekleşmiş olacağının belirtilmesi halinde, tutanağın onaylandığının yükleniciye tebliğ edildiği tarihte yer teslimi yapılmış olur.”
- YİGŞ’ de iş yeri tesliminin yapı denetim görevlisince yapılması ve teslim işleminin tarafların imzasını taşıyan bir tutanağa bağlanması gerektiği ifade edilmektedir.
- İşyeri teslimi işlemleri belirtilen şekilde görevlendirilen yapı denetim ekibince gerçekleştirilmelidir.
- YİGŞ’ nin 6 ncı maddesinde işyeri teslim işleminin bir tutanağa bağlanması gerektiği ifade edilmiş, ancak hazırlanacak tutanağın formatı ve içeriği konusunda her hangi bir belirleme yapılmamıştır.
- Söz konusu tutanağın; işi, işyeri tesliminin yapıldığı tarihi, işyerinin teslim edildiği tarihteki fiili durumunu belirtir asgari bilgiler yanında, tarafların (yapı denetim ekibi ile yüklenici veya vekili) imzasını da taşır biçimde düzenlenmesi gerekmektedir. 
- Yer teslimiyle birlikte yüklenicinin işe başlaması gerektiğinden, teslimde, yüklenicinin faaliyetini olumsuz etkileyecek, fiziki veya hukuki engeller bulunmamalıdır.
- İnşaat ruhsatının alınmamış olması hukuki açıdan yüklenicinin işe başlamasına engel teşkil eder. Keza, arsa üzerinde bulunan eski yapıların yıkımı işinin yapılacak inşaatın sözleşme bedeline dahil edilmediği durumlarda, arsanın, üzerindeki yapılardan temizlenmiş ve inşaata elverişli hale getirilmiş biçimde teslimi gerekir.
- İşin yürütülmesini etkileyen benzer nitelikteki hususlar ikmal edilmeden yapılacak yer teslimlerinde, söz konusu hususların tutanakta gösterilmesi ve bunların işin yürütülmesini tümüyle engelleyip engellemedikleri, kısmen faaliyet yapılabiliyorsa bu kapsamda yapılacak işlerin neler olduğunun belirtilmesi gerekmektedir.
- Belirtilen nitelikteki sorunlara rağmen işyeri teslim tutanağını itirazsız imzalayan yüklenicinin süre uzatım hakkı ortadan kalkar.
- Bir kısım engeller nedeniyle işyerinin şartlı olarak teslim edildiği hallerde, bu eksiklikler işe başlamayı tümüyle engelliyorsa, eksikliklerin giderildiği tarih itibarıyla ayrıca işe başlama tutanağı düzenlenmeli, eksikliklere rağmen yüklenici yer teslimiyle birlikte işe başlamışsa, söz konusu eksikliklerin giderildiği tarih yine bir tutanakla tespit edilmelidir. Anılan hususların tutanağa bağlanması özellikle yükleniciye verilecek süre uzatımının belirlenmesi açısından gereklidir.
B. İdarenin Yer Tesliminde Gecikmesi ve Hukuki Sonuçları
“İşlerin yapılacağı yerlerin yükleniciye tesliminde gecikme olması ve bunun işin bir kısmının veya tamamının zamanında bitirilmesini geciktirmesi halinde, sözleşmede tespit edilen iş süresi, işin bir kısmı veya tamamı için gecikmeyi karşılayacak şekilde uzatılır. “ (YİGŞ md. 6)
C. Yüklenicinin Yer Teslimine Yanaşmaması ve İşe Başlamakta Gecikmesi
- Sözleşmede belirlenen süre içerisinde iş yerini teslim almayan ve kendisine yapılan çağrıya uymayan yüklenicinin, esasen işi yürütmeye niyetli olmadığı ve bu davranışının zımni biçimde taahhüdünden vazgeçme anlamına geldiği sonucu çıkarılabilir. Böyle bir durumda iş sahibi idare, KİSK md.20 ve YİGŞ md. 47  de düzenlendiği şekilde, ihtarname çekmek suretiyle, verilen mehil bitiminde sözleşmeyi fesheder.
D. Teslim Edilen Arsanın Yapıya Elverişli Olmaması
- Yüklenicinin, kendisine teslim edilen arsanın tasarlanan yapıya elverişli olup olmadığını araştırma, arsanın yapıya ve uygulanacak projeye elverişli olmaması durumunda ise, idareyi uyarma yükümlülüğü bulunmaktadır.
- Teslim aldığı arsanın kusurlarını bilen ya da yapım sözleşmesinin uzman tarafı olarak bilmek durumunda olan yüklenici, bu konuda idareyi uyarma görevini yerine getirmemişse, meydana gelebilecek bütün olumsuz sonuçlara katlanmak zorundadır. (YİGŞ md.15). Arsanın tasarlanan yapıya elverişli olmaması halinde de durum aynıdır. Çünkü yüklenicinin, teknik bilgiye sahip ve özenli (basiretli) bir iş adamı olarak arsayı inceleyip tasarlanan projeye elverişliliğini bildiği varsayılır.
- YİGŞ hükümlerine göre, plan ve projeler idare tarafından verilse bile, sorumlu bir meslek adamı olarak işi yapmayı üstlenen yüklenici bu kabulüyle kendisine verilen projelerin ve teknik belgelerin o iş yerinin gereklerine, fen ve sanat kurallarına uygun olduğunu, ayrıca işin yapılacağı yerin uygunluğunu kabul etmiş ve sorumluluğu üstlenmiş sayılır. Buna karşılık yüklenici, idarece kendisine teslim edilen iş yeri, plan, proje, teknik belge ve verilen talimatların sözleşmeye, fen ve sanat kurallarına uygun olmadığı kanaatinde ise, karşı düşüncesini gerekçesiyle birlikte idareye bildirmekle yükümlüdür (md. 15).
- İnşaatın projelerinin yapımını da yüklenici üstlenmişse (teklif birim fiyatlı işlerde uygulama projelerinin yükleniciye yaptırılması), araziyi kontrol yükümlülüğü mutlak olarak vardır ve projelerin yapılabilmesi için arazinin elverişliliğinin ve niteliğinin saptanması zorunludur. Bu tür durumlarda arsanın tasarlanan yapıya elverişli olmamasının sonuçlarına yüklenici tek başına katlanmalıdır.
- Ancak, projelerin idarece tanzim edilerek yükleniciye verildiği, idarenin arsa seçimi sırasında kendi uzmanlarına ya da bu konuda uzmanlaşmış kişi ve kuruluşlara arsa verileriyle ilgili fizibilite çalışmaları yaptırdığı ve bunu rapora bağladığı durumlarda, arsanın yapıya elverişsizliği nedeniyle ortaya çıkacak olumsuz sonuçların sorumluluğunun her iki tarafa da ait olması gerekir. Yüklenici kendisine verilen her türlü plan, proje, arsa bilgi formu, fizibilite raporu, teknik hesap gibi belge ve bilgileri kendi mesleki bilgi ve tecrübe süzgecinden geçirmek ve bunlarla ilgili olarak işin seyrini olumsuz etkileyecek hususları iş sahibi idareye bildirmekle yükümlüdür. Ancak, idare de bu belge ve verileri hazırlatan ve yükleniciye veren olarak sorumluluktan ayrık tutulmamalıdır. Yargıtay bu tür durumlarda müterafık kusurun varlığını kabul etmekte ve her iki tarafı da kusuru ölçüsünde sorumlu tutmaktadır.
- Yüklenicinin gerekli uyarıları hem yapı denetim görevlisine hem de idareye yazılı olarak bildirmesine rağmen, idare bu uyarıları dikkate almayarak işi kendi istediği gibi yaptırdığı takdirde, yüklenici., bu uygulamanın sonunda doğabilecek sorumluluktan kurtulur (YİGŞ md. 15/5).
- YİGŞ bu konularda yapılacak ihbarın hem yapı denetim görevlisine hem de idareye yazılı olarak bildirilmesi şartını öngördüğünden, sözlü ya da zımni biçimde yapılan uyarılar hiç yapılmamış sayılır (YİGŞ md. 15/6).
- Keza, yüklenicinin uyarılarını bir tenkit biçiminde değil, aksine oluşabilecek zararları açık biçimde ortaya koyarak bildirmesi gerekir.
E. İşyerinin Değiştirilmesi
“Zorunluluk halinde, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla yükleniciye teslim edilmiş olan işyerlerinde değişiklik yapılabilir. Bu durumda, iş başına getirilmiş olan malzeme, araç ve makinelerin yeni iş yerine taşınması giderleri ile eski iş yerinde (kurulmuş ise) şantiye bina ve tesislerin yeni iş yerine taşınma ve kurulma giderleri yükleniciye aittir. Bu durumda işin süresi, işin bir kısmı veya tamamı için gecikmeyi karşılayacak kadar uzatılır.” (YİGŞ md. 6)
 
YAPIM SÖZLEŞMESİ İMZALANMIŞ VE YER TESLİMİ YAPILMIŞ BİR YAPIM İŞİNDE YÜKLENİCİNİN İDAREYE SUNMASI GEREKEN BELGELER
 
I- YÜKLENİCİNİN TEKNİK PERSONEL BULUNDURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ve TEKNİK PERSONEL BİLDİRİMİ
          Yüklenici ile imzalanan sözleşmenin “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23üncü maddesinde şantiye alanında bulundurulması gereken teknik personel listesi belirlenmiştir.
"Madde 23 - Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması
23.1.  Yüklenici, 23.3. maddesi uyarınca, İdareye bildirdiği teknik personelin onaylandığının kendisine bildirildiği tarihten itibaren aşağıda adet ve unvanları belirtilen teknik personeli iş programına göre iş yerinde bulundurmak zorundadır.
            Adet           Pozisyonu             Mesleki Unvanı             Mesleki Özellikleri
1-.....................................................................................................
2-.....................................................................................................
3-.....................................................................................................
23.2. Yüklenici, yukarıda adet ve mesleki unvanı belirtilen teknik personeli iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde;
1- ..................(Mesleki unvanı)............. için...       .................. TL/Gün,
2- ............................................................için..............................TL/Gün,
ceza müteakiben düzenlenecek ilk hakedişten kesilir.
23.3. Teknik personelin idareye bildirilmesi ve iş yerinde bulundurulmasıyla ilgili hususlarda Yapım İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hükümler uygulanır."
 
        Ayrıca Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İşin yürütülmesi için gerekli personel ve  araçlar“ başlıklı 19uncu maddesinde ;
       Yüklenici, sözleşmesine göre işyerinde bulundurulması istenen teknik personelin isimleri ile belgelerini (diploma, meslek odası kayıt belgesi, noterden alınan taahhütname) Teknik Personel Bildirimi ile birlikte yer tesliminin yapıldığı tarihten itibaren beş gün içerisinde İdareye bildirmek zorundadır. İdare, bu personel hakkında gerekli incelemeyi yaptıktan sonra kabul edip etmediğini on gün içinde Yükleniciye bildirir. İdare tarafından bu süre içerisinde herhangi bir bildirim yapılmadığı takdirde Teknik Personel Bildirimindeki teknik personel kabul edilmiş sayılır.
Yüklenici tarafından bildirilen teknik personelin İdare tarafından kabul edilmemesi halinde, kabul edilmeyen teknik personel yerine yeni bir teknik personel bildirilmesi için Yükleniciye beş gün süre verilir. Yüklenici, verilen süre içerisinde yeni bir teknik personel bildirmeye mecburdur. Aksi halde, teknik personel için sözleşmesinde öngörülen günlük cezalar uygulanır.
İş programına göre iş yerinde bulundurulması istenen teknik personelin iş başında bulundurulmaması durumunda İdare öngörülen teknik personel iş başına getirilene kadar, herhangi bir ihtara gerek kalmaksızın işi durdurabilir. Bu personelden, işin teknik ve idari denetimini yapmakla görevli olanlar, zorunlu hallerde ve yerine yine aynı niteliklere sahip olduğu İdarece kabul edilmiş vekil bırakarak; diğerleri ise, hastalık, İdarenin yazılı onayı ile yıllık izin kullanılması veya işle ilgili seyahat yapılması gibi sebeplerle işyerinden ayrılabilirler.
İşin devamı sırasında geçici olarak işyerinde bulunması gereken teknik personelle ilgili olarak; bu kişilerin işbaşında bulunma zamanı ve süreleri yapı denetim görevlisiyle Yüklenici arasında düzenlenen bir protokolle tespit edilir. Yüklenici, bu teknik elemanların isimlerini, belgeleriyle birlikte ilk işe başlayacakları tarihten en az otuz gün önce İdareye bildirmek mecburiyetindedir. İdare, bu elemanlar hakkında gerekli incelemeyi yaptıktan sonra kabul edip etmediğini yirmi gün içinde Yükleniciye tebliğ edecektir. İdarece bu tebliğ yapılmadığı takdirde, bildirilen teknik elemanlar kabul edilmiş sayılır. Yüklenici bu tebliğe uymaya mecburdur.
Hükümleri yeralmaktadır.
Ayrıca Kamu İhale Genel Tebliğinde;
Sözleşmenin yürütülmesinde çalıştırılacak teknik personel
       İhale konusu işte çalıştırılması öngörülen teknik personelin nitelik ve sayısının sözleşme tasarısında belirtilmesi gerekmektedir. Ancak, Uygulama Yönetmeliğinin “İstenecek belgeler” başlıklı 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Aday veya isteklilerden ihale ve ön yeterliğe katılım için taahhütname istenemez” hükmü gereğince aday veya isteklilerden söz konusu teknik personele ilişkin taahhütname istenmeyecektir. İhale üzerinde kalan isteklinin, teknik personelin idarece öngörülen nitelik ve sayıda olduğuna dair belgeleri, Yapım İşleri Genel Şartnamesinde yer alan süreler içinde idareye sunması gerekmektedir.
        Yapım işlerine ait tip sözleşmenin “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23 üncü maddesine göre; teknik personelin iş programına göre, işin kendi mesleğine ilişkin kısmının gerçekleştirilmesi sırasında işyerinde bulundurulması gerekmekte olup teknik personelin tamamının işin başlangıcından sonuna kadar iş yerinde devamlı olarak bulundurulma zorunluluğu bulunmamaktadır. 
 
II-İŞ YERİNİN KORUNMASI VE SİGORTALANMASINA İLİŞKİN BELGELER
           Yüklenici, işyerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu yapım işinin korunmasından Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 43 üncü maddesindeki hükümleri dikkate alınmak şartı ile işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar sorumludur. Bu sebeple yüklenici, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 9 uncu maddesi hükümleri dahilinde; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı “inşaat sigortası (bütün riskler)”, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Genel Şartları çerçevesinde kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.
Ödenen toplam hakediş tahakkuk tutarının (fiyat farkları dahil) poliçedeki sigorta bedelini aşması ve/veya poliçede öngörülen sigorta bitiş tarihinin süre uzatımı veya cezalı çalışma sebebiyle aşılması hallerinde, zeyilname ile sigorta bedelinin artırılması ve/veya sigorta süresinin uzatılması zorunludur.
Sigorta poliçesinde; idare işveren sıfatıyla, yüklenici işi gerçekleştiren sıfatıyla yer almalı, alt yüklenicilerin vereceği zararların da teminat kapsamı dahilinde olduğu belirtilmelidir. Kıymetlerin sigortalanmasında aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak muafiyet ve koasürans uygulamalarına yer verilebilir:
(a) Tüm riskler için uygulanabilecek muafiyet oranı azami % 2’dir.
(b) Deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek koasürans oranı azami %20’dir. Bunun dışında kalan riskler için koasürans uygulanmaz.
(c) Muafiyet ve koasürans kısmına isabet eden hasarların karşılanması yüklenicinin sorumluluğundadır.
 
Sigortalara ilişkin poliçelerin, idarenin yazılı izni dışında; genişletilmiş bakım devresi teminatı hariç, poliçenin geçici kabul tarihinden önce iptal edilemeyeceği ve süresinin kısaltılamayacağı, genişletilmiş bakım devresi teminatının ise kesin kabul tarihinden önce iptal edilemeyeceği hükmünü taşıması ve ilk hakediş raporunun düzenlenip tahakkuka bağlanmasından önce idareye verilmesi gerekir. Aksi halde hakediş tutarı ve öngörülmüş ise avans ödenmez.
 
Sigorta primlerinin ödendiğine ve sigorta sözleşmesinin yürürlükte olduğuna dair sigortacıdan alınacak bir belgenin her hakedişin tahakkuka bağlanmasından önce idareye sunulması zorunludur.
 
 
 
III-İŞ PROGRAMININ HAZIRLANMASI
A. Düzenleme Süresi ve Gecikme Halinde Yapılacak İşlemler
 Sözleşmenin İş Programı başlıklı 12nci maddesinde;
Yüklenici, iş programını yer tesliminin yapıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, sözleşme bedeli üzerinden bir günde yapılması gereken iş tutarını hesaplayarak, ödeneklerin yıllara göre dağılım esasları ile varsa işin kısımları ile bitirme tarihlerini de dikkate alarak İdarece verilen örneklere uygun olarak hazırlar. Bu programda ayrıca; iş kalemlerini ve iş gruplarını, aylık imalatı ve iş miktarlarını, yıllık ödenek dilimleri ve bunların aylara dağılımı gösterilir ve iş programı en az dört nüsha hazırlanarak onaylanmak üzere İdareye teslim edilir.
İdare, iş programını verildiği tarihten başlamak üzere 10 gün içinde onaylar.
 
   Eski tip sözleşmelerde iş programını on beş günlük süre içerisinde hazırlayarak idareye vermeyen yükleniciye günlük gecikme cezasının ½ si oranında ceza uygulanmasına yönelik hüküm öngörülmüşken, mevcut tip sözleşmelerde iş programının süresinde verilmemesini cezai yaptırıma bağlayan düzenlemelere yer verilmemiştir. Bu nedenle iş programını süresinde hazırlayıp vermeyen yükleniciye parasal bir yaptırım uygulanamayacaktır.
    Ancak idare sözleşmenin diğer hususlar bölümüne hüküm koymak suretiyle iş programının geç verilmesini de ceza yaptırımına bağlayabilecektir.
    Bu tür durumlar için eski Fiyat Farkı Kararnamesi eki Esasların 8 inci maddesinin son fıkrasında;
“Yüklenicinin iş programını hazırlayarak idareye onaylattırmadığı durumlarda, iş programı idarece tek taraflı olarak yapılır ve onaylanır. Yüklenici, bu şekilde yapılan ve kendisine verilen iş programına uymak zorundadır.”
      Denilerek, idarenin tek yanlı biçimde iş programı yapmasına ve uygulatmasına imkan sağlanmıştır.
      Böylece, yüklenicinin süresi içerisinde iş programını hazırlayıp vermediği hallerde idare makul bir süre içerisinde tek yanlı olarak iş programını düzenleyecek ve uygulanmasını sağlamak üzere yükleniciye teslim edecektir.
    Yüklenici tarafından hazırlanan ve sunulan iş programları idarenin onayı ile geçerli olur.
B. Revize İş Programları
    YİGŞ’ nin konuyu düzenleyen 17 nci madde hükmü uyarınca, işte idarece onaylanan bir süre uzatımı bulunduğu takdirde, yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde yeni süreye göre revize iş programı düzenleyerek idarenin onayına sunmak zorundadır.
   Yüklenicinin söz konusu süre içerisinde revize iş programını sunmadığı durumlarda da, idare, Fiyat Farkı Kararnamesi eki Esasların 8 inci maddesinin son fıkrası uyarınca iş programını tek taraflı olarak hazırlayıp onaylayabilecektir. Bu hüküm yeni Fiyat Farkı Esaslarında yoktur.
 
ŞANTİYE ALANINDA HAVANIN ÇALIŞMAYA UYGUN OLMADIĞI GÜNLER
 
Kamu ihale Genel Tebliğinde ;
 
Yapım işlerine ilişkin tip sözleşmenin 9 uncu maddesindeki havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günlerin tespitinde İdare;  Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürürlükteki ilgili genelgesi uyarınca, kamu inşaatlarının sözleşme sürelerinin belirlenmesinde, iş programlarının hazırlanmasında ve süre uzatımlarında göz önünde bulundurulmak üzere tespit edilen, il ve ilçelere göre çalışmaya müsait olmayan günleri esas alabilir.
Kuruma yapılan başvurulardan, bazı idarelerin yapım işlerine ilişkin sürelerin hesabında çalışılmayacak günleri hesaba katmadıkları, isteklilerin de bu durumu dikkate almadan teklif verdikleri, sözleşme imzalandıktan sonra yüklenici ile idareler arasında bu konuda ihtilaflar yaşandığı görülmüştür. Bilindiği gibi, 4734 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine göre işin başlangıç ve bitiş tarihinin ilanda belirtilmesi, 4735 sayılı Kanunun 7 nci maddesine göre de işin süresinin sözleşmede belirtilmiş olması zorunludur. Anılan hükümler çerçevesinde Kurumca yapım işlerine ilişkin Kurumca hazırlanan tip idari şartnamenin 49 uncu maddesinde işin başlama ve bitiş tarihine ilişkin düzenleme bulunduğu gibi, aynı şartnamenin 50 nci maddesinde ihale konusu işe ilişkin fen noktasından çalışılmayacak günlerin belirtilmesine yönelik düzenleme de bulunmaktadır. Aynı şekilde, yapım işlerine ilişkin tip sözleşmenin 9 uncu maddesinde işin fen noktasında çalışılmayacak sürelerin belirtileceği bölümler bulunmakta ve bu maddelerde, işin süresinin hesabında bu sürelerin hesaba katılmış olduğu ve çalışılmayacak günler için süre uzatımı verilmeyeceğine ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Bu nedenle işin süresinin hesabında bu hususun idarelerce dikkate alınması, idari şartnamede ve sözleşme tasarısında bu konu ile ilgili hükümlerin de isteklilerce iyi incelenerek teklif verilmesi gerekmektedir.
 
HAKEDİŞ HAZIRLANMASI VE BU AŞAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
      Hakediş, sözleşmesi imzalanmış ve uygulaması başlatılmış proje için, sözleşmede belirlenen aralıklarla, yapılan iş miktarı karşılığında yükleniciye ödenen bedeldir.
       Yaklaşık maliyet çalışmalarının ardından ihalesi yapılmış ve en uygun teklifi veren istekliye ihale edilmiş yapım işi için hakediş süreçleri başlar. Öncelikle ihaleyi alan firma (yüklenici) ve ihaleyi yapan kurum (idare) arasında bu sürece konu olan iş için sözleşme imzalanır. Sözleşme içeriğinde tarafların bilgileri, işin adı, yeri, sözleşme türü, bedeli, başlama ve bitiş tarihleri, şartnameler, ceza uygulamaları, iş programı ve fiyat farkı gibi konular maddeler halinde belirtilir.
Sözleşme türü anahtar teslim götürü bedel ve teklif birim fiyat olmak üzere ikiye ayrılır:
  • Anahtar teslim götürü bedel (ATGB), işin tamamına verilen tek bir fiyat ile oluşturulur.
  • Teklif birim fiyat (TBF) ise her imalat için ayrı ayrı miktar ve fiyat belirtilen sözleşme türüdür.
Bu iki farklı sözleşme tipinin hakediş süreçlerinde mevzuat gereği bazı farklılıklar ortaya çıkmaktadır:
  • İş artış oranı: ATGB sözleşmede %10; TBF sözleşmede %20 oranındadır,
  • Geçici kabul kesintisi: ATGB sözleşmede %3; TBF sözleşmede %5 oranında uygulanır,
  • Yeşil defter: ATGB sözleşmede yapılan imalat yüzde ya da pursantaj oranı üzerinden hesaplanır; TBF sözleşmede yapılan imalat kendi birimi üzerinden metraj yapılarak hesaplanır,
  • Revize birim fiyat kesintisi sadece TBF sözleşme türünde uygulanır.
Hakediş süresi sonundan yapılan ödemeye “hakediş tutarı”, her hakediş ödemesi için düzenlemek zorunda olunan belgeler grubuna “hakediş raporu” denir. Bu belgeler Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği’ne göre şunlardan oluşmaktadır:
  • Yapım işleri hakediş raporu (Ön kapak)
  • Dizi pusulası
  • Hakediş icmali
  • Hakediş raporu (Arka kapak)
  • Metraj icmali (Yeşil Defter)
  • Metraj Cetvelleri
  • Fiyat farkı hesap tablosu
  • Fiyat farkı ağırlık oranları
  • Ödenek dilimleri
  • Yapılan işler listesi
  • Hakediş özeti
Hakediş Hazırlama Süreçleri 
Hakedişler; İş yeri teslim tarihinden itibaren (sözleşmede aksi belirtilmediyse) aylık olarak düzenlenir.
Şu iş süreçleri gerçekleştirilir:
  • Yüklenicinin gerçekleştirdiği imalatlar projesine uygun olarak ölçülerek miktarlar bulunur.Anahtar Teslimi işlerde hesaplanan miktar ile toplam imalat miktarı arasında orantı yapılarak hakkediş pursantaj oranı tespit edilir.
  • Yeşil Defterde önceki hakediş miktarları ile bu hakedişte girilen miktarlar toplanarak kümülatif iş miktarları bulunur.
  • Yapılan işler listesinde Birim fiyatlı işlerde yeşil defterden gelen miktarlar ile sözleşme birim fiyatları çarpılarak yapılan iş tutarı elde edilir.Anahtar teslimi işlerde ise yeşil defterden gelen pursantaj oranı  ile sözleşme tutarı çarpılarak yapılan iş tutarı elde edilir.
  • Fiyat farkı verileceği belirtilen işlerde fiyat farkı hesabı yapılır.
  • Yapılan işin tutarı ve fiyat farkı toplanarak hakediş tutarı elde edilir ve bu tutar üzerinden KDV hesaplanarak tahakkuk tutarı elde edilir.
  • Bu hakediş için yükleniciden kesilecek tutarlar (damga vergisi, gelir kurumlar vergisi, geçici kabul kesintisi, cezalar vb.) tahakkuk tutarından düşülerek yükleniciye ödenmesi gereken tutar hesaplanır.
Yukarıda belirtilmiş süreçlere göre hakediş hazırlama çalışmaları aşağıda yer alan maddelerden oluşmaktadır:
1-) Metraj hesapları yapılır
Yapılan imalatın miktarının hesaplandığı cetveldir. İmalat türüne göre düz metraj, demir metrajı, profil metrajı vb. çalışmalar bu aşamada gerçekleştirilir.
Örnek bir metraj cetveli şu şekilde olacaktır:

                 
   
   
 
 
2-) Yeşil Defter
Metraj yapılarak elde edilen ya da yapılan imalatı kümülatif olarak ifade eden miktarların girişinin yapıldığı kısımdır. Anahtar teslim götürü bedel sözleşmede miktar yerine gerçekleştirilen pursantaj ya da imalat yüzdeleri girilir.
Örnek bir yeşil defter şu şekildedir:

                 
Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşlerde  Yeşil Defter Raporu Örneği

 
 
Birim Fiyatlı İşlerde  Yeşil Defter Raporu Örneği
3-) Yapılan İşler Listesi (Çarşaf)
Yeşil deftere girilen miktarların sözleşme birim fiyatı ya da sözleşme pursantajı ile çarpılarak her imalatın tutarının ayrı ayrı gösterildiği rapordur.Yapılan işler listesi şu şekildedir:

Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşler İçin Yapılan İşler Listesi
 

 
 
Teklif Birim Fiyatlı İşler için Yapılan İşler Listesi
4-) İcmal
Kelime olarak “özet” anlamına gelen icmal, her iş grubunun toplam tutarının gösterildiği rapordur.
Örnek bir icmal tablosu şu şekildedir:

Hakediş İcmali örneği
5-) Revize Birim Fiyat Kesintisi
Sözleşmede bulunan bir imalatın, hakediş sürecinde sözleşmede belirtilen miktarın %20 oranında artış göstermesi ve aynı zamanda artan kısım sözleşme bedelinin %1 ‘ini geçmesi durumunda, sözleşme birim fiyatından yapılan kesintidir.Mevzuat gereği uygulanır ve sadece teklif birim fiyat sözleşme türünde hesaplanır.
Örnek olarak; 1.000.000.-TL sözleşme bedeli üzerinden ihale edilen bir yapım işinde iş kalemi miktarının değişmesi sonucundaki revize fiyatın hesabı;
S (Sözleşme bedeli)..................................................... :   1.000.000.-TL
F (İş kaleminin sözleşme birim fiyatı)................................. :   500 TL/m3
A1 (İş kaleminin sözleşmedeki miktarı)................................... :   100 m3
A2 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı).................................. :   150 m3
A (İş kalemindeki toplam artış miktarı)..................... :   150-100 = 50 m3
İş kalemindeki toplam artış yüzdesi. :   (150-100)/100 x 100 = %50 > %20
İş kalemindeki toplam artış tutarı...................... :   50 x 500 =  25.000 TL
Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi : (25.000/1.000.000) x 100 = %2,5 > %1
Revize birim fiyat........... : 500 x [1-(50x500)/1.000.000] = 487,50 TL/m3
 
Revize birim fiyat tablosu örnek olarak şu şekildedir:

Revize Birim Fiyat Kesintisi Raporu
6-) Hakediş Kapakları
Hakediş kapakları 4 sayfadan oluşur:
  • Ön kapak: Sözleşme bilgilerinin yer aldığı sayfadır.
  • Dizi pusulası; Hakediş dosyasında yer alan evraklar dizi pusulasında sayfa numarası ve adet bilgileri ile yer alır.
  • Hakediş icmali: Yapılan iş tutarı iş grubu bazlı olarak gösterilir. Teklif birim fiyatlı sözleşmelerde uygulanan “revize birim fiyat kesintisi” bu sayfada gösterilebilir.
  • Arka kapak: Sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı, fiyat farkı hesabı, tahakkuk tutarı, kesintiler ve yükleniciye ödenmesi gereken tutarın gösterildiği rapordur.
Örnek bir hakediş raporu arka kapağı şu şekildedir:
   Hakediş Raporu Arka Kapak Örneği
7-)Mukayeseli Maliyet
İş yapım aşamasında sözleşmede belirtilen imalat miktarlarında oluşan artış ve azalış; öngörülemeyen durumlar sebebiyle daha önce sözleşmede belirtilmemiş yeni imalat kalemlerinin eklenmesi, değişiklikler dolayısıyla bazı kalemlerinin yapımından vazgeçilmesi durumunda yapılan maliyetlendirme çalışmasına mukayeseli maliyet denir.
Artış oranı Teklif Birim Fiyatlı işlerde sözleşme bedelin %20’sini, Anahtar Teslimi Götürü Bedel işlerde sözleşme bedelin %10’unu geçemez.
Bu kurallar çerçevesinde miktarı artan, azalan, yeni giren ve iptal edilen imalatlar ve hesaplar mukayeseli maliyet tablosunda gösterilir.
8-)Teminat Tutarının Takip Edilmesi
Sözleşme aşamasında yüklenici firmadan sözleşme tutarının %6’sı oranında kesin teminat mektubu alınır.Yapım aşamasında sözleşme tutarındaki artış ve fiyat farkı verilen işlerde fiyat farkı tutarıda sözleşme tutarına eklenerek yeni sözleşme bedeli hesaplanır.Hesaplanan bu tutarın %6 oranında kesin teminat mektubu istenir.Sözleşme aşamasında verilen teminat tutarı yetersiz kalırsa yüklenici tarafından ilave teminat mektubu verilir.

 
9-)Geçici Kabul Kesintisi Noksanlıkları Hesap Tablosu
a)Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşmenin 30uncu maddesinde;
     Geçici kabul noksanları için düzenlenen her hakedişte yapılan iş tutarının % 3'üne karşılık gelen kısmı tutulur ve bu tutar, geçici kabul noksanı bulunmayan işlerde geçici kabul onay tarihinden sonra, geçici kabul noksanı bulunan işlerde ise bu eksikliklerin tamamlanmasını müteakip, geçici kabul onay tarihinden sonra yükleniciye ödenir. Fiyat farkı ödenen işlerde bu tutar, sözleşme tarihinden itibaren endeks üzerinden güncelleştirilmek suretiyle kesilir.
 
 
b) Teklif Birim Fiyatlı Sözleşmenin 30uncu maddesinde;
      Düzenlenen hakedişlerde; tamamlanmış, ancak kesin hesabı İdareye verilmemiş imalatlara ait tutarların % 5'i tutulur ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça bu tutarlar ödenmez.
 

10-)İlan Tutanakları
İdare tarafından hakediş hazırlanmadan 15 gün öncesinde hakedişin hazırlanacağına ilişkin ilan tutanağı şantiye alanında tüm şantiye çalışanlarının görebileceği bir yere asılır.Bu süre içerisinde işçi alacaklarına ilişkin idareye herhangi bir başvuru yapılmaz ise ilan kaldırma tutanağı düzenlenir.
 
a)Hakediş Ödeneceğine İlişkin İlan Tutanağı
T.C.
KARABÜK ÜNİVERSİTESİ
YAPI İŞLERİ VE TEKNİK DAİRE BAŞKANLIĞI
 HAKEDİŞ ÖDENECEĞİNE DAİR İLAN TUTANAĞI
 İŞİN ADI              : KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEK YAPIM İNŞAATI
YÜKLENİCİSİ                     :
SÖZLEŞME BEDELİ           :……………..-TL
               Yukarıda yazılı inşaat için yüklenicisinin müracaatı üzerine 16 nolu hakediş ödeneceğinden, Yüklenici veya taşeronlarca ücreti ödenmeyen gündelikli çalışan işçi var ise Başkanlığımıza müracaat etmeleri, bu müracaatlarına yüklenici tarafından imzalı karne eklenmesi, üç aylık ücret alacağından fazlası için bir işlem yapılmayacağı İş Kanunun ilgili maddesine göre ilanen duyurulur.
 
YAPI DENETİM GÖREVLİLERİ
 
  Yukarıda yazılı ilan, Karabük Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığının işe ait şantiyesindeki ilan tahtasında 1.10.2015 tarihinden 16.10.2015 tarihine kadar asılı kalmıştır.
 
b)İlan Kaldırma Tutanağı
İLAN TUTANAĞI
 Yüklenici  ...........................taahhüdü altında yapımı devam eden ……………TL sözleşme  bedelli KBÜ Örnek Fakülte Binası işinde çalışan tüm işçi ve personelin alacağı yoktur. İşveren tarafından alacakları ödenmiştir.
 İş bu tutanak tarafımızdan hazırlanarak imza altına alınmıştır.. 02/11/2015
  
İŞVEREN TEMSİLCİSİ                                     İŞÇİ TEMSİLCİSİ
 
 YAPI DENETİM GÖREVLİLERİ
 
 
Sonuç:
Tüm bu hesaplamalar yapılıp raporları üretildikten sonra bu yukarıda belirtilen sırada dosyalanır, kurumun talebine göre 5 kopya hazırlanarak imzalanır.
Kontrol teşkilatı ve yüklenici firmanın teknik personeli tarafından gerekli kontrolleri yapılıp tüm kopyalar imzalanır ve ödeme makamına teslim edilir.


Copyright © KBÜ
KBÜ